Przewodnik po życiu Marii z Colonna Walewskich Wielopolskiej

"Obyczaje towarzyskie" - poradnik dobrego wychowania z roku 1938 to lektura niesłychanie pasjonująca. Autorka na 207 stronach zdołała ująć życie człowieka od narodzin do śmierci i wszystko, co może mu się w tym czasie przydarzyć, opatrzyła szeregiem cennych porad. To dzieło jest czymś więcej niż elementarzem etykiety, to przewodnik po życiu. Oddaję głos autorce:

KONKURY
"Starający się o rękę panny nowoczesny młody człowiek nie ma czasu na codzienne wizyty, wyprzedzane bukietem na tekturowej koronce. Dziś wystarcza krótka i mniej lub więcej ciepła rozmowa telefoniczna, a zamiast codziennych kwiatów, od czasu do czasu [...] elegancki jakiś drobiazg: książka, papierośnica, flakon perfum, cukry, płyty gramofonowe, drobiazg antyczny, artystyczny."

URZĄDZANIE DOMU
"Gabinet pana domu, z biblioteką, zastępuje cudownie anachronizm salonu [...].
Gabinet pana: nowoczesne urządzenie z wygodnymi i praktycznymi meblami albo fotelami klubowymi, [...] półki z książkami, kilka dobrych obrazów czy drzeworytów, akwafort, bądź doskonałych kopii, jakaś piękna rzeźba lub dobry odlew we wnęce. [...] Dawne hafciki na atłasie w pluszowym obramowaniu, serwetki białe z nieśmiertelnym haftem Richelieu, poduszki o krzykliwych deseniach i kolorach, najczęściej imieninowe dary od nie grzeszących dobrym smakiem przyjaciółek, to wszystko śmiało powyrzucać [...]."

SŁUŻBA
"Tam, gdzie nie ma służącego, a są dwie służące w domu, jedną powinno się przyodziać w czysty, biały fartuszek i czepeczek i pilnować, aby występowała w tym stroju, aby ręce miała myte kilkakrotnie w ciągu dnia i włosy gładko zaczesane, i to nie tylko wtedy, kiedy są goście."

UROCZYSTOŚCI RODZINNE
"Herbatkę pod dachem urządza się w gabinecie albo w salonie. [...] Służba wnosi na tacy pierwszą filiżankę herbaty i ciastka, skoro tylko pojawi się pierwszy gość [...]. Jeżeli taca jest drewniana czy metalowa, należy ja nakryć ładną, białą serwetką. Serwetka nie może być kolorowa, haftowana w deseń, w Richelieu, tylko gładka czy też z mereżką [...]. Najbardziej eleganckie są monogramy tkane w serwecie, nie haftowane."

W GOŚCINIE
"Gościa pytamy z wieczora, o jakiej godzinie pragnie jeść śniadanie i co woli: herbatę, kawę czy mleko? Gość odpowiada zazwyczaj, że zastosuje się najzupełniej do zwyczajów domowych, że je wszystko itd. Na to znowuż gospodarze powinni poprosić, żeby nie krępował się, bo dom jest tak zorganizowany, iż każdy może robić co chce i dostać śniadanie, jakie zechce, ponieważ zawsze jest do dyspozycji tak kawa jak mleko i herbata."

NOSZENIE ŻAŁOBY
"W zasadzie obowiązuje:
W d o w ę: rok i sześć tygodni ciężkiej żałoby, mianowicie cały strój czarny, wełniany [...] i długi welon krepowy na kapeluszu, następnie sześć tygodni ten sam strój bez długiego welonu; w d o w c a: czarne ubranie, opaska czarna na kapeluszu i na ramieniu; po stracie matki czy ojca, sześć miesięcy głębokiej żałoby jak wyżej i sześć miesięcy pół żałoby (popielaty kolor, ciemnoszary albo biały z czarnym)."

SAMOTNI
"a) K o b i e t a  s a m o t n a
Rozdział ten rozpoczynamy zasadniczą uwagą, że na sto wypadków w dziewięćdziesięciu jest winna kobieta, gdy mężczyzna nie okazuje jej należytego uszanowania. [...] Samotna kobieta może bywać i przyjmować u siebie [...] o ile zachowa się odpowiednio, to na pewno będzie traktowana na równi z innymi kobietami i nie o wiele więcej od nich obgadywana.
b) M ę ż c z y z n a  s a m o t n y [tylko jeden akapit]
[...] może tak samo urządzać u siebie przyjęcia, zapraszać znajome małżeństwa i samotne panie. Te ostanie, jak już wiemy, w towarzystwie."

ROZMOWY
"Jeśli jesteś mało oczytany i co najwyżej przekartkowałeś tegoroczny kalendarz, kronikę wypadków w Kurierku i parę sensacyjnych powieści - nie rozpoczynaj dyskusji na temat literatury."

PIES
"U ludzi dobrze wychowanych pies ma zawsze dobre maniery."

Oczywiście to tylko drobny wycinek z tych porad. Jest spory rozdział o wychowaniu dzieci, o ubiorze, o zachowaniu nowożeńców, o gafach towarzyskich i afrontach, o korespondencji, telefonach. Krótko mówiąc, dobre rady na każdą okazję. Nie wszystkie mają charakter techniczny, wiele odnosi się do moralności, bo "człowiek zły, nie może być prawdziwie dobrze wychowany". To akurat się nie zmieniło.

(Cieszę się, że Maria z Colonna Walewskich Wielopolska nie pozna mojego psa).

---
Maria z Colonna Walewskich Wielopolska, "Obyczaje towarzyskie". Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych we Lwowie, 1938. Reprint: Wydawnictwo Libra, Rzeszów 2006.