PIKNIKI Z KLASYKĄ: tym razem klasycznie o piratach, czyli "Wyspa skarbów"

W kwestii piratów bardziej klasycznie być nie może, bo choć marynarze na bakier z prawem pojawiali się w literaturze już wcześniej, to właśnie Robert Louis Stevenson stworzył wizerunek pirata, który zawładnął masową wyobraźnią jego współczesnych i króluje w popkulturze do dziś, będąc pożywką dla niezliczonych adaptacji, prequeli, sequeli itp. Na hasło: "pirat" wszyscy widzimy oczyma wyobraźni niezbyt świeżego osobnika w trójgraniastym kapeluszu, z drewnianą nogą i papugą na ramieniu, prawda? Możemy być za to "wdzięczni" właśnie Stevensonowi.
 

Logo wiosenne, Wiośnie na zachętę ;)

"Wyspa skarbów" pozytywnie mnie zaskoczyła. Nie zetknęłam się z nią, gdy byłam w wieku czytelników, dla których została napisana - jako nastolatka staranie unikałam przygodówek, przedkładając nad nie powieści w stylu "Jeziora osobliwości" ;) a najwyraźniej Stevensona nie było na liście lektur w mojej szkole. Może to dobrze, dzięki temu szkolny przymus nie obrzydził mi tej książki i mogłam z nią spędzić teraz kilka przyjemnych chwil. Moje pierwsze wrażenie: to się naprawdę dobrze czyta. Opowieść płynie wartko i po kilku stronach wciąga czytelnika, nawet jeśli nie jest on dwunastoletnim chłopcem. Taki był, jak sądzę, docelowy odbiorca, z myślą o którym Stevenson napisał "Wyspę skarbów". Ukazała się po raz pierwszy w latach 80. XIX w. w piśmie dla młodzieży jako "powieść dla chłopców" właśnie. Pomimo już bardzo szacownego wieku tego tekstu, nie miałam jednak wrażenia obcowania z zabytkiem literackim, ta książka wciąż jest całkiem niezłą, choć staroświecką rozrywką.

Pominę wprowadzanie fabuły, wszyscy wiemy przecież, że chodzi o mapę tajemniczej wyspy, zdradzającą położenie skarbu, ukrytego przed laty przez straszliwego kapitana Flinta. Skarbu tego szuka Długi John Silver, ów archetypiczny pirat z drewniana nogą i papugą o niewyparzonym dziobie, a także kilku szacownych brytyjskich obywateli, między nimi nastoletni Jim Hawkins, syn oberżysty spod Bristolu, który na skutek dramatycznych wydarzeń, nad którymi nie będę się tu rozwodzić, został właścicielem owej mapy. (Przyznam się, że po doświadczeniach dickensowskich z początku miałam wrażenie, że ci szacowni obywatele, doktor i właściciel ziemski, tylko czyhają na to, żeby Jima "wykolegować", ale nie, z cała pewnością to nie jest tego typu literatura).

"Wyspa skarbów" to powieść przygodowa i nie powinniśmy się spodziewać po niej głębi psychologicznej. Trup ściele się gęsto, jednak obcowanie z gwałtownie zadawaną śmiercią nie wpływa na psychikę bohaterów, nawet naszego młodego Jima. (Mam wrażenie, że we współczesnej powieści dziecięco-młodzieżowej trupów byłoby cokolwiek mniej. Ciekawe, jak sobie radzą z tym aspektem książki nauczyciele omawiający "Wyspę" na lekcjach. Nie wiem, jaki jest jej aktualny status szkolny, ale sądząc po dostępnych "wydaniach z opracowaniem" gdzieś się tam przewija). Mimo to, Stevenson stworzył interesujących bohaterów. Oczywiście na plan pierwszy wysuwa się niezapomniany Długi John Silver. Uosobienie przebiegłości, podstępności, sprytu i inteligencji, jest też, przy całej swojej chciwości i bezwzględności, w pewien sposób sympatyczny i dobroduszny. Jest to niejednoznaczna postać, której osobowość fascynuje i pociąga, a jednocześnie przeraża młodego Jima, podczas gdy solidny, obowiązkowy i ze wszech miar zasługujący na szacunek kapitan Smollett nie zaskarbia sobie oczywiście podziwu chłopca (i vice versa zresztą). Podoba mi się Jim, który jest narratorem prawie całej powieści. Jest skromny, nie wybiela się, szczerze przyznaje się do swoich grzeszków, błędów i głupich pomysłów, ale przy tym kiedy trzeba potrafi zachować zimną krew i działać. Myślę, że jest to tego rodzaju narrator, z jakim młodociany czytelnik, będący w jego wieku i żądny przygód, mógł się śmiało identyfikować.

Krótko mówiąc, jeżeli macie ochotę na rejs po tropikalnych wodach na pokładzie osiemnastowiecznego żaglowca, polecam "Wyspę skarbów". I koniecznie notkę Pyzy na ten temat, którą znajdziecie TUTAJ. Dyskusja dziś u mnie, zapraszam!