niedziela, 24 maja 2015

SZTUKA CZYTANIA: Mistrz Haftowanego Listowia


Maj nieubłaganie zmierza ku końcowi, najwyższa więc pora na majowy odcinek "Madonny z książką". W tym miesiącu zawsze wydaje mi się, że przyroda jeszcze wygrywa z człowiekiem, nie pozwala mu się stłamsić i wszędzie wybucha nieposkromionym pięknem. Dlatego majowa Madonna musiała być zanurzona w przyrodzie. Na dziś wybrałam więc obraz przedstawiający Madonnę z Dzieciątkiem na tle kunsztownie przedstawionego krajobrazu - w maju, o czym świadczą kwiaty u stóp Maryi. Obraz ten wyszedł pod koniec XV wieku spod pędzla Mistrza Haftowanego Listowia. To część środkowa tryptyku zwanego również, od postaci znajdujących się na bocznych panelach, "Madonną z Dzieciątkiem i muzykującymi aniołami".


*** Mistrz Haftowanego Listowia (Niderlandy, aktywność 1480-1510), "Madonna z Dzieciątkiem na tle krajobrazu" (1492-98) ***


Patrząc na to dzieło Mistrza Haftowanego Listowia, nietrudno zgadnąć, skąd wzięło się jego imię, czy też raczej nazwa. O jego życiu nie wiemy zupełnie nic, nie wiadomo nawet, czy był realną osobą, czy też bytem stworzonym przez historyków sztuki, któremu przypisuje się dzieła grupy artystów, działających w Brukseli i Brugii na przełomie XV i XVI w. W obrazach Mistrza (mistrzów) widać wyraźny wpływ Rogiera van der Weydena, lecz duży nacisk położony jest w nich na krajobraz, a charakterystyczna technika malowania liści, które rzeczywiście bardziej przypominają haft, niż wytwór pociągnięć pędzla, dała imię twórcy (twórcom).

Na obrazie widzimy pawia, pod murkiem, na którym siedzi Madonna rosną irysy i niezapominajki, jeśli przyjrzymy się bliżej, u jej stóp dostrzeżemy fiołki (po lewej stronie obrazu) i stokrotki (po stronie prawej), a w tle jelenia i łanię u wodopoju. Oczywiście nie są to elementy czysto dekoracyjne.





Fiołek był symbolem pokory, niewinności i skromności, ale również miłości dziecka do matki. Podobną symbolikę ma stokrotka, w sztuce często towarzyszy Maryi. Niezapominajka symbolizuje pamięć, miłość i wierność, a irys to symbol nieśmiertelności, ale też cierpienia, męki Chrystusa i odkupienia. Paw jest również symbolem nieśmiertelności, życia wiecznego i zmartwychwstania, a także Chrystusa Zmartwychwstałego. Łania? "Jak łania pragnie wody ze strumieni, tak dusza moja pragnie Ciebie, Boże." (Psalm 42). Na obrazie Mistrza Haftowanego Listowia cytat jest wręcz dosłowny. Jeleń to również symbol duszy ludzkiej, dążącej do zbawienia, lub samego Chrystusa.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Dziękuję za komentarz.